Thoracic outlet syndroom (TOS)  

Thoracic Outlet Syndroom (TOS) is een aandoening die ontstaat wanneer de vaatzenuwbundel in het schoudergebied bekneld raakt. Deze bundel bestaat uit een ader, slagader en een bundel van zenuwen, die door een smalle ruimte tussen de hals en de bovenste ribben lopen, de zogenaamde "thoracic outlet." Wanneer deze ruimte vernauwt, kan dit leiden tot verschillende klachten, zoals pijn en beperkingen in de nek, schouders en armen. 

1Veel voorkomende oorzaken

TOS wordt meestal veroorzaakt door een beknelling van de zenuwen of bloedvaten in de "thoracic outlet," de ruimte tussen de hals, de bovenste rib en het sleutelbeen. Deze beknelling kan verschillende oorzaken hebben:

  • Anatomische afwijkingen: sommige mensen hebben van nature een smallere thoracic outlet, waardoor de ruimte voor de vaatzenuwbundel al beperkt is
  • Overbelasting of herhaalde bewegingen: beroepen of activiteiten waarbij veel armbewegingen worden gemaakt (zoals schilderen, sport of het dragen van zware lasten) kunnen bijdragen aan de vernauwing van de ruimte
  • Trauma: een ongeluk, zoals een auto-ongeluk of een val, kan de structuur van het schouder- of nekgebied beschadigen, wat kan leiden tot beknelling
  • Verhoogde spiermassa: bij het opbouwen van spiermassa kunnen bepaalde spieren te gespannen raken en druk uitoefenen op de vaatzenuwbundel

2Veel voorkomende symptomen

De symptomen van thoracic outlet syndroom variëren afhankelijk van welk deel van de vaatzenuwbundel bekneld raakt. De meest voorkomende klachten zijn:

  • Pijn in de nek, schouders, armen of handen
  • Tintelingen of een doof gevoel in de arm of hand
  • Krachtsverlies in de arm of hand
  • Zwelling, blauwe of paarsverkleuring van de arm (bij veneuze variant)
  • Koude, bleke of gevlekte vingers (bij arteriële variant)
  • Spierkrampen in de arm of hand

Deze klachten nemen vaak toe bij het tillen van de armen of het maken van bepaalde bewegingen.

3De verschillende vormen van TOS

Er zijn drie hoofdtypen van thoracic outlet syndroom, afhankelijk van welke structuren worden bekneld:

  • Neurogeen TOS (NTOS): Dit is de meest voorkomende vorm, waarbij de zenuwen in de vaatzenuwbundel bekneld raken. Klachten kunnen onder andere pijn, tintelingen, krachtverlies en gevoelloosheid in de arm en hand omvatten.
  • Veneus TOS (VTOS): Hierbij raakt de ader bekneld, wat leidt tot zwelling, blauwe of paarse verkleuring van de arm, en een zwaar gevoel in de arm.
  • Arterieel TOS (ATOS): Bij deze vorm is de slagader bekneld, wat kan leiden tot een koud gevoel in de arm, bleke of gevlekte vingers, spierkrampen en een zwaar gevoel in de arm.

4Welke behandelingen zijn toepasbaar?

De behandeling van TOS is afhankelijk van de ernst van de klachten en het type TOS. Vaak begint de behandeling met fysiotherapie, vooral bij neurogeen TOS (NTOS), aangezien een goede houding en spierfunctie essentieel zijn voor het verminderen van de klachten.

  • Fysiotherapie: Fysiotherapeuten richten zich op het verbeteren van de houding, de beweeglijkheid van de gewrichten en de kracht van de spieren. Dit kan de druk op de vaatzenuwbundel verminderen. Specifieke mobilisatietechnieken, oefeningen voor de nek, schouders en bovenrug kunnen helpen om de ruimte in de thoracic outlet te vergroten en de beknelling te verlichten.
  • Houdingstraining: Bij TOS kunnen bepaalde spieren te strak of juist te zwak zijn, wat de houding negatief beïnvloedt. Een fysiotherapeut kan u helpen de juiste spieren te versterken en de houding te verbeteren, waardoor de klachten verminderen.
  • Leefstijladviezen: Aangepaste werk- en slaaphoudingen, evenals het verminderen van overbelasting door herhaalde armbewegingen, kunnen belangrijk zijn om verdere klachten te voorkomen.

In sommige gevallen kan, als fysiotherapie onvoldoende verlichting biedt, een chirurgische ingreep noodzakelijk zijn. Dit kan bijvoorbeeld het verwijderen van de eerste rib inhouden bij neurogeen TOS, of een operatie aan de bloedvaten bij de arteriële of veneuze vormen van TOS.

5Behandeling bij Hofmans van Benthum?

Bij Hofmans van Benthum is ons schouderteam gespecialiseerd in schouderklachten. Bij de behandeling geven we inzicht in uw klacht en mogelijkheden om zelf de klachten positief te beïnvloeden. We leren u oefeningen die ervoor zorgen dat uw schouder belastbaarder wordt, pijn vermindert en beter kan bewegen. Oefentherapie is een belangrijk onderdeel van de behandeling. Door regelmatig oefeningen te doen, heeft u zelf veel invloed op de klacht. Oefentherapie kan bij verschillende soorten schouderklachten gecombineerd worden met andere therapievormen, zoals advies over leefstijl, houdings- en bewegingsgedrag, manuele therapie, ontspanningsoefeningen, shockwave-therapie, vliegwieltraining en taping. Tot slot is het belangrijk om aandacht te besteden aan hoe u deze klacht in de toekomst kunt voorkomen. .

6Onze specialisten

De specialisten bij Hofmans van Benthum op het gebied van schouderklachten zijn:

7Vergoeding en verwijzing

Bij de meeste schouderklachten heeft u geen verwijzing nodig van een huisarts of specialist. U kunt zich direct bij ons melden. De behandeling valt buiten het basispakket, maar wordt wel vergoed vanuit uw aanvullende verzekering, indien u daarover beschikt. Bent u niet aanvullend verzekerd voor fysiotherapie, dan krijgt u een nota per post gestuurd die u zelf moet betalen. De kosten kunt u vinden bij onze tarieven.

Bij sommige indicaties is er toch een verwijzing nodig van huisarts of specialist, voorbeelden hiervan zijn een frozen shoulder of een recentelijke schouderoperatie. Uw schouderfysiotherapeut zal dit dan aangeven. U heeft dan recht op onbeperkt fysiotherapie gedurende één jaar. Wel is het zo dat u de eerste twintig behandelingen zelf moet betalen, maar als u over een aanvullende verzekering beschikt, dan worden deze twintig behandelingen daaruit vergoed.

RL portret rond

Geschreven door:

Remko van Lieshout
Schouderspecialist

Behandeling / Specialisatie

Schouderklachten kunnen door alle fysiotherapeuten behandeld worden. In sommige gevallen is het zinvol dat er een schouderspecialist naar kijkt. Deze schouderspecialist is gespecialiseerd in het behandelen van alle schouderklachten.

De schouderspecialisten van Hofmans van Benthum zijn aangesloten bij het Schouder Centrum Nijmegen (SCN).